Czy import z Chin to nadal opłacalny biznes?

Wstęp

Import z Chin w 2024 roku wciąż pozostaje jednym z najpopularniejszych sposobów na prowadzenie opłacalnego biznesu, ale wymaga znacznie większej wiedzy i przygotowania niż jeszcze kilka lat temu. Rynek chiński ewoluuje – dziś to nie tylko źródło tanich produktów, ale też miejsce, gdzie znajdziesz zaawansowane technologicznie towary w konkurencyjnych cenach. Jednak sukces w tym biznesie zależy od zrozumienia aktualnych wyzwań: zmiennych kursów walut, rosnących kosztów logistyki i skomplikowanych procedur celnych.

W tym materiale pokażę Ci, jak uniknąć typowych pułapek i zbudować stabilny biznes oparty na imporcie z Chin. Dowiesz się nie tylko gdzie szukać najlepszych dostawców, ale też jak negocjować ceny, wybierać optymalny transport i zabezpieczać się przed ryzykami. To wiedza, którą zdobywa się latami – często przez bolesne błędy – ale teraz możesz ją poznać w pigułce.

Najważniejsze fakty

• Koszty produkcji w Chinach rosną, ale wciąż są konkurencyjne – płace wzrosły 3-krotnie w ostatniej dekadzie, ale dzięki lokalnym łańcuchom dostaw i inwestycjom w OZE ceny pozostają atrakcyjne
• Kurs walut to kluczowy czynnik rentowności – wahania USD/PLN i USD/CNY mogą zniszczyć marże, dlatego warto rozważyć zabezpieczenia kursowe
• Elektronika i tekstylia to wciąż hity importowe – powerbanki, inteligentne żarówki czy odzież damska dają marże rzędu 500-700% przy odpowiednim sourcingu
• Znalezienie rzetelnego dostawcy wymaga weryfikacji – sprawdzaj dokumenty rejestrowe, zamawiaj próbki i rozważ wizytację w fabryce przed większym zamówieniem

Czy import z Chin to nadal opłacalny biznes w 2024 roku?

Wiele osób zastanawia się, czy import z Chin wciąż ma sens. Odpowiedź brzmi: tak, ale pod pewnymi warunkami. Rynek chiński wciąż oferuje ogromne możliwości, ale trzeba podejść do tego z głową. Kluczowe jest zrozumienie aktualnych trendów i wyzwań, które pojawiły się w ostatnich latach.

Przede wszystkim, Chiny nadal pozostają fabryką świata. Mimo rosnących kosztów pracy, skalę produkcji i dostępność komponentów trudno przebić. Jednak sytuacja geopolityczna i zmieniające się przepisy celne wymagają od importerów większej elastyczności. Warto też pamiętać, że chińscy producenci coraz częściej stawiają na jakość – „Made in China” już dawno przestało być synonimem tandety.

Koszty produkcji a opłacalność importu

Koszty produkcji w Chinach rosną, ale wciąż są konkurencyjne na tle globalnym. Co składa się na finalną cenę towaru?

• Płace pracowników – wzrosły nawet 3-krotnie w ciągu ostatniej dekady, ale wciąż są niższe niż w Europie
• Koszty energii – Chiny inwestują w odnawialne źródła, co pomaga utrzymać stabilne ceny
• Dostępność materiałów – lokalne łańcuchy dostaw zmniejszają koszty logistyczne

Pamiętaj, że najtańsza oferta nie zawsze jest najlepsza. Często warto zapłacić więcej za lepszą jakość i pewność terminowości dostaw. Dobrym rozwiązaniem jest zamawianie próbek przed większym zamówieniem – to pozwala uniknąć kosztownych pomyłek.

Wpływ kursu walut na zyskowność importu

Kurs walut to jeden z najważniejszych czynników decydujących o opłacalności importu. W handlu z Chinami najczęściej operujemy w dolarach amerykańskich (USD), więc warto śledzić nie tylko kurs USD/PLN, ale też USD/CNY.

W ostatnich miesiącach obserwowaliśmy dużą zmienność kursów, co stanowi zarówno szansę, jak i ryzyko. Dobra wiadomość – wiele firm oferuje zabezpieczenia kursowe, które pomagają uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. Warto rozważyć takie rozwiązanie, zwłaszcza przy większych transakcjach.

Pamiętaj też o ukrytych kosztach wymiany walut. Banki często oferują niekorzystne kursy, więc warto poszukać specjalistycznych platform wymiany walut dedykowanych importerom. Różnica nawet 1-2% może znacząco wpłynąć na Twoją marżę.

Zastanawiasz się, ile zarabia ratownik na basenie? Sprawdź średnie i godzinowe zarobki, by odkryć, czy to ścieżka warta Twojego czasu.

Najpopularniejsze produkty do importu z Chin

Rynek chiński oferuje tak szeroki wybór towarów, że można się w nim łatwo pogubić. Jednak niektóre kategorie produktów od lat cieszą się szczególną popularnością wśród importerów. Warto zwrócić na nie uwagę, bo ich sprzedaż przynosi największe i najbardziej stabilne zyski.

Elektronika i sprzęt RTV/AGD

To absolutny hit wśród importowanych z Chin produktów. Co konkretnie warto sprowadzać?

• Smartfony i akcesoria – ładowarki, powerbanki, etui w cenach nawet 70% niższych niż w Europie
• Urządzenia smart home – inteligentne żarówki, gniazdka, kamery monitorujące
• Sprzęt AGD – odkurzacze robotyczne, oczyszczacze powietrza, mierniki jakości wody

Pamiętaj, że przy elektronice kluczowe są certyfikaty bezpieczeństwa. Zawsze sprawdzaj czy produkt ma oznaczenie CE i spełnia normy UE.

Odzież i akcesoria modowe

Chińskie fabryki odzieży zaopatrują największe światowe sieciówki. Importując bezpośrednio, możesz kupić te same produkty nawet 5-7 razy taniej niż w polskich sklepach.

Na co szczególnie warto zwrócić uwagę:

• Odzież damska – sukienki, bluzki, spodnie w trendowych fasonach
• Bielizna – staniki, majtki, skarpetki w dużych paczkach
• Akcesoria – torebki, paski, czapki z niewielkimi logami

W przypadku odzieży jakość materiałów bywa różna. Zawsze zamawiaj próbki przed większym zamówieniem. Warto też sprawdzić skład tkanin – niektóre mogą wymagać specjalnych certyfikatów.

Potrzebujesz szybkiego zastrzyku gotówki? Dowiedz się, jak zarobić 50 zł w jeden dzień dzięki sprawdzonym metodom i odmień swój budżet.

Jak znaleźć rzetelnego dostawcę w Chinach?

Znalezienie dobrego dostawcy w Chinach to często największe wyzwanie dla początkujących importerów. Nie każdy producent deklarujący niskie ceny rzeczywiście jest godny zaufania. Kluczowe jest podejście metodyczne – nie warto się spieszyć, bo błędy na tym etapie mogą kosztować cię później tysiące złotych.

Dobry dostawca to taki, który nie tylko oferuje konkurencyjne ceny, ale też dostarcza towar w terminie, utrzymuje stabilną jakość i jest przejrzysty w komunikacji. Wbrew pozorom, takich firm jest w Chinach całkiem sporo – trzeba tylko wiedzieć, gdzie szukać i na co zwracać uwagę.

Weryfikacja producentów i kontrola jakości

Zanim podpiszesz umowę z nowym dostawcą, absolutnym minimum jest sprawdzenie jego wiarygodności. Jak to zrobić?

• Poproś o dokumenty rejestrowe firmy – prawdziwy producent bez problemu pokaże licencje biznesowe
• Sprawdź historię działalności – firma działająca od 2-3 lat to lepszy wybór niż świeżo założony podmiot
• Zamów próbki produktów – to jedyny sposób, by realnie ocenić jakość przed większym zamówieniem
• Rozważ wizytację u producenta – jeśli zamówienie jest duże, warto zobaczyć fabrykę na własne oczy

Pamiętaj, że kontrola jakości to nie jednorazowa akcja, a proces ciągły. Nawet u sprawdzonego dostawcy warto regularnie zamawiać audyty jakości, zwłaszcza gdy zmienia się partia produktów lub specyfikacja.

Platformy B2B i targi branżowe

Gdzie konkretnie szukać wiarygodnych dostawców? Oto dwa najskuteczniejsze sposoby:

Platformy B2B takie jak Alibaba czy Made-in-China to dobre miejsce na początek poszukiwań. Pamiętaj jednak, że:

• Zawsze wybieraj dostawców ze złotymi certyfikatami i pozytywnymi opiniami
• Unikaj pośredników – szukaj producentów z oznaczeniem „Gold Supplier” lub „Manufacturer”
• Sprawdź, czy firma ma własną stronę internetową i pełne dane kontaktowe

Targi branżowe w Chinach to absolutna must-have dla poważnych importerów. Najważniejsze wydarzenia to:

• Canton Fair – największe targi eksportowe, odbywają się dwa razy w roku w Guangzhou
• Yiwu Fair – specjalizują się w drobnym asortymencie i artykułach codziennego użytku
• Targi branżowe – np. elektroniki w Shenzhen czy tekstyliów w Szanghaju

Udział w targach daje niepowtarzalną okazję do bezpośrednich negocjacji, oględzin próbek i nawiązania relacji biznesowych. To często przełomowy moment w budowaniu długoterminowej współpracy z chińskimi partnerami.

Planujesz wykup samochodu z leasingu? Sprawdź, co warto wiedzieć, by uniknąć niespodzianek i podjąć świadomą decyzję.

Formalności i koszty związane z importem

Import z Chin to nie tylko kwestia znalezienia dobrego dostawcy i atrakcyjnych cen. Biurokracja i koszty dodatkowe potrafią zaskoczyć nawet doświadczonych importerów. Warto dokładnie przeanalizować wszystkie formalności jeszcze przed podjęciem decyzji o zakupie, bo nieuwzględnione koszty mogą znacząco wpłynąć na ostateczną opłacalność całego przedsięwzięcia.

Największym wyzwaniem dla nowych importerów jest często zrozumienie całego procesu celnego. Wbrew pozorom, to nie tylko wypełnienie kilku formularzy – to skomplikowana procedura, w której każdy błąd może oznaczać dodatkowe opłaty lub zatrzymanie towaru na granicy. Dobra wiadomość jest taka, że po pierwszych kilku importach cały proces staje się znacznie bardziej przejrzysty.

Stawki celne i podatki

Kluczową kwestią przy imporcie są opłaty celne i podatki, które mogą znacząco podnieść finalną cenę towaru. W przypadku Chin stawki celne zależą od rodzaju produktu i jego klasyfikacji w systemie TARIC. Dla większości towarów przemysłowych wynoszą one od 0% do 17%, choć są produkty objęte wyższymi stawkami.

Oprócz cła, obowiązkowo trzeba uiścić podatek VAT w wysokości 23% (w Polsce). Należy pamiętać, że VAT liczony jest nie tylko od wartości towaru, ale od sumy: wartości towaru + koszt transportu + cło. W praktyce oznacza to, że przy towarze o wartości 10 000 zł i koszcie transportu 2 000 zł, nawet niskie cło w wysokości 3% daje dodatkowe 300 zł, a VAT liczony jest od kwoty 12 300 zł, czyli wyniesie 2 829 zł.

Warto sprawdzić czy dany produkt nie podlega dodatkowym opłatom lub ograniczeniom. Na przykład, niektóre produkty elektroniczne wymagają specjalnych certyfikatów, a żywność – dodatkowych zezwoleń sanepidu. Brak odpowiednich dokumentów może skutkować nie tylko zatrzymaniem towaru, ale i wysokimi karami.

Dokumenty wymagane przy imporcie

Komplet dokumentów potrzebnych do odprawy celnej może przyprawić o zawrót głowy. Podstawowy zestaw to faktura handlowa (Commercial Invoice), lista pakowa (Packing List) oraz dokument przewozowy (Bill of Lading lub Air Waybill). W przypadku transportu morskiego konieczne będzie też świadectwo pochodzenia (Certificate of Origin), zwłaszcza jeśli chcemy skorzystać z preferencyjnych stawek celnych wynikających z umów międzynarodowych.

Bardzo ważne jest, aby wszystkie dokumenty były wypełnione zgodnie z prawdą i wzajemnie spójne. Różnice w deklarowanej wartości czy wadze między fakturą a listą pakową to czerwona flaga dla celników. Warto też pamiętać, że od 2021 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące importu towarów niskiej wartości (tzw. IOSS), które mogą uprościć procedury dla przesyłek o wartości poniżej 150 euro.

Dodatkowe dokumenty mogą być wymagane w zależności od rodzaju towaru. Produkty elektroniczne często potrzebują certyfikatu CE, tekstylia – oznaczeń składu materiału, a zabawki – specjalnych atestów bezpieczeństwa. Brak któregokolwiek z wymaganych dokumentów może skutkować zatrzymaniem towaru na granicy nawet na kilka tygodni, generując dodatkowe koszty magazynowania.

Transport towarów z Chin – opcje i koszty

Wybierając sposób transportu towarów z Chin, musisz wziąć pod uwagę trzy kluczowe czynniki: czas dostawy, koszt i charakter przewożonych produktów. Każda metoda ma swoje plusy i minusy, a najlepszy wybór zależy od konkretnej sytuacji. Warto dokładnie przeanalizować wszystkie opcje, bo różnice w kosztach mogą sięgać nawet kilkudziesięciu procent.

W ostatnich latach sytuacja na rynku transportowym mocno się zmieniła. Pandemia, problemy w Kanale Sueskim i wzrost cen paliw sprawiły, że koszty frachtu są znacznie wyższe niż jeszcze 5 lat temu. Jednak wciąż można znaleźć optymalne rozwiązania, jeśli zna się specyfikę każdej metody transportu.

Morski, lotniczy czy kolejowy?

Każdy z tych trzech głównych sposobów transportu ma swoje unikalne cechy. Przyjrzyjmy się im bliżej:

Transport morski to najtańsza opcja dla dużych przesyłek, ale wymaga dobrego planowania z uwagi na długi czas dostawy. Idealnie sprawdza się dla:

• Dużych partii towarów o niskiej wartości jednostkowej
• Produktów niepodlegających szybkiemu starzeniu
• Przesyłek, gdzie czas nie jest kluczowym czynnikiem

Transport kolejowy to złoty środek – znacznie szybszy niż morski, a przy tym wciąż relatywnie tani. Minusem jest ograniczona dostępność terminali kolejowych w Polsce.

„W przypadku pilnych zamówień lub produktów o krótkim terminie ważności, transport lotniczy często okazuje się jedynym rozsądnym wyborem, mimo wyższych kosztów.”

Jak uniknąć opóźnień w dostawach?

Opóźnienia w dostawach z Chin to zmora każdego importera. Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby, by zminimalizować ryzyko przekroczenia terminów. Oto najważniejsze z nich:

• Wybieraj sprawdzone linie żeglugowe/przewoźników – nie zawsze warto oszczędzać kilka procent na tańszym operatorze
• Unikaj szczytów sezonowych – przed Świętami Bożego Narodzenia i Chińskim Nowym Rokiem porty są przeciążone
• Zamawiaj towar z wyprzedzeniem – dodaj minimum 2 tygodnie buforu do deklarowanego terminu
• Kontroluj dokumenty – błędy w invoice’ach czy listach pakowych to częsta przyczyna zatrzymań celnych

Warto też rozważyć ubezpieczenie przesyłki, które chroni nie tylko przed uszkodzeniami, ale też częściowo przed konsekwencjami opóźnień. Pamiętaj, że w przypadku transportu morskiego opóźnienia rzędu 7-10 dni to niestety norma, a nie wyjątek.

Dobrym rozwiązaniem jest też monitorowanie statusu przesyłki na bieżąco. Większość przewoźników oferuje systemy śledzenia kontenerów (tzw. track&trace), które pozwalają szybko reagować na ewentualne problemy. W przypadku poważniejszych opóźnień warto od razu kontaktować się z agentem celnym – czasem da się znaleźć rozwiązania alternatywne.

Ryzyka związane z importem z Chin

Import z Chin to nie tylko szansa na wysokie zyski, ale także szereg potencjalnych zagrożeń, które mogą zniweczyć nawet najlepiej zaplanowany biznes. Największym błędem jest bagatelizowanie tych ryzyk – doświadczeni importerzy wiedzą, że kluczem do sukcesu jest ich świadomość i odpowiednie zabezpieczenia. Najczęstsze problemy dotyczą jakości towarów, oszustw oraz zmienności przepisów.

Warto pamiętać, że Chińczycy mają zupełnie inne podejście do biznesu niż Europejczycy. To, co dla nas jest oczywiste (np. ścisłe przestrzeganie umów), dla nich może być przedmiotem negocjacji. Różnice kulturowe często prowadzą do nieporozumień, dlatego tak ważne jest budowanie relacji i jasne określanie oczekiwań od początku współpracy.

Jak zabezpieczyć się przed oszustwami?

Oszustwa w handlu z Chinami przybierają różne formy – od wyłudzeń pieniędzy po dostawy zupełnie innych towarów niż zamówione. Najskuteczniejszą ochroną jest system kontroli na każdym etapie transakcji. Oto sprawdzone metody:

„Zawsze proś o referencje od innych europejskich klientów. Prawdziwy producent bez problemu poda 2-3 kontakty do weryfikacji.”

Warto też rozważyć współpracę z lokalnym agentem w Chinach, który może fizycznie sprawdzić fabrykę i negocjować warunki. Koszt takiej usługi to zwykle 5-10% wartości zamówienia, ale może uchronić przed znacznie większymi stratami.

Problemy z jakością towarów

Nawet u sprawdzonych dostawców jakość może się wahać między partiami. Najczęstsze problemy to użycie tańszych komponentów, nieprawidłowe wykonanie lub niezgodność z próbkami. Jak sobie z tym radzić?

Przede wszystkim nigdy nie polegaj wyłącznie na zdjęciach i opisach. Zamówienie próbek to absolutne minimum. W przypadku większych zamówień warto zainwestować w:

• Inspekcję SGS – kompleksowy audyt jakości przez niezależną firmę
• Testy laboratoryjne – szczególnie ważne dla elektroniki i produktów mających kontakt z żywnością
• Kontrolę losowych sztuk – z każdej partii powinno się sprawdzić min. 10% towaru

Pamiętaj, że reklamacje w Chinach działają inaczej niż w Europie. Zamiast zwrotu pieniędzy często dostaniesz propozycję rabatu na następne zamówienie lub wymianę wadliwych sztuk. Dlatego tak ważne jest uwzględnienie tego ryzyka w biznesplanie.

Alternatywy dla importu z Chin

Choć import z Chin wciąż pozostaje atrakcyjną opcją, warto rozważyć inne możliwości. Dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia to dziś konieczność, nie luksus. Zmieniająca się sytuacja geopolityczna i wahania kursów walut zmuszają przedsiębiorców do szukania rozwiązań, które zapewnią większą stabilność biznesu.

Kluczowe jest zrozumienie, że alternatywy nie zawsze oznaczają całkowite porzucenie współpracy z Chinami. Często chodzi o znalezienie optymalnego połączenia różnych źródeł zaopatrzenia, które zminimalizuje ryzyko i zwiększy elastyczność łańcucha dostaw. Warto przy tym pamiętać, że każda opcja ma swoje unikalne zalety i wyzwania.

Inne rynki azjatyckie

Azja to nie tylko Chiny. W ostatnich latach kilka krajów regionu znacząco rozwinęło swoją bazę produkcyjną, oferując konkurencyjne warunki. Oto porównanie kluczowych rynków:

Wietnam szczególnie wyróżnia się w produkcji odzieży i obuwia – wiele globalnych marek już przeniosło tam część produkcji. Indie natomiast świetnie sprawdzają się w usługach IT i produkcji leków, choć wymagają więcej cierpliwości w negocjacjach. Indonezja to z kolei dobre źródło dla produktów z drewna i mebli rattanowych.

Produkcja lokalna vs import

W obliczu rosnących kosztów transportu i niepewności geopolitycznej, produkcja lokalna zyskuje na znaczeniu. Nie oznacza to jednak, że zawsze jest lepszym wyborem niż import. Kluczowe jest zrozumienie, kiedy warto inwestować w lokalne zakłady produkcyjne.

Produkcja w Polsce czy UE sprawdza się najlepiej, gdy:

• Czas dostawy jest kluczowy – lokalni producenci mogą dostarczyć towar w kilka dni, a nie tygodni
• Jakość i certyfikaty mają priorytet – europejskie normy często są bardziej rygorystyczne
• Personalizacja produktu jest ważna – łatwiej współpracować nad projektem z lokalnym partnerem

Niestety, produkcja lokalna wciąż pozostaje znacznie droższa niż import z Azji. Różnice w kosztach pracy i skali produkcji sprawiają, że dla wielu produktów import pozostaje jedyną opłacalną opcją. Warto jednak rozważyć rozwiązania hybrydowe – np. import półproduktów i finalny montaż w Polsce, co pozwala obniżyć koszty przy zachowaniu pewnej elastyczności.

Coraz popularniejszą opcją staje się też nearshoring, czyli przenoszenie produkcji do krajów sąsiadujących z UE, jak Turcja czy Ukraina. Pozwala to skrócić czas dostaw przy zachowaniu niższych kosztów niż w Zachodniej Europie. W przypadku Ukrainy dodatkowym atutem jest wysoki poziom wykształcenia pracowników i rozwijający się sektor IT.

Wnioski

Import z Chin w 2024 roku wciąż pozostaje opłacalny, ale wymaga bardziej strategicznego podejścia niż jeszcze kilka lat temu. Kluczem do sukcesu jest zrozumienie aktualnych wyzwań – od rosnących kosztów produkcji po zmieniające się przepisy celne. Dobór odpowiednich produktów, rzetelnych dostawców i efektywnych metod transportu może znacząco wpłynąć na końcową rentowność biznesu.

Warto zwrócić uwagę na dynamicznie rozwijające się rynki alternatywne, takie jak Wietnam czy Indie, które oferują coraz lepszą jakość w konkurencyjnych cenach. Jednak żadna lokalizacja nie jest wolna od ryzyk – od oszustw po problemy z jakością. Dlatego tak ważne jest inwestowanie w kontrole na każdym etapie współpracy i budowanie długoterminowych relacji z dostawcami.

Ostatecznie, decyzja o imporcie z Chin powinna być poprzedzona dokładną analizą kosztów ukrytych – od stawek celnych po koszty logistyczne. Dla wielu przedsiębiorców optymalnym rozwiązaniem może okazać się model hybrydowy, łączący import z produkcją lokalną lub nearshoringiem.

Najczęściej zadawane pytania

Czy w 2024 roku nadal opłaca się importować z Chin?
Tak, ale pod warunkiem dokładnej analizy kosztów i wyboru odpowiednich produktów. Niektóre kategorie towarów, jak elektronika czy tekstylia, wciąż pozostają bardzo konkurencyjne cenowo, podczas gdy w innych przypadkach warto rozważyć alternatywne rynki zaopatrzenia.

Jak znaleźć wiarygodnego dostawcę w Chinach?
Najlepsze metody to uczestnictwo w targach branżowych (np. Canton Fair), korzystanie ze sprawdzonych platform B2B z weryfikowanymi producentami oraz zawsze zamawianie próbek przed finalnym zamówieniem. Warto też rozważyć zatrudnienie lokalnego agenta do weryfikacji fabryki.

Które produkty są obecnie najbardziej opłacalne do importu z Chin?
Elektronika (zwłaszcza akcesoria) i odzież pozostają liderami, ale warto zwrócić uwagę też na produkty związane z ekologią i smart home. Kluczowe jest jednak zawsze sprawdzenie popytu na dany produkt w lokalnym rynku.

Jakie są ukryte koszty importu z Chin?
Oprócz cła i VAT-u, które mogą dodać nawet 30-40% do ceny towaru, trzeba liczyć się z kosztami: transportu, ubezpieczenia, magazynowania, wymiany walut oraz ewentualnych kontroli jakości. Często zapominanym kosztem są też opłaty za składowanie towaru w porcie w przypadku opóźnień w odprawie.

Czy lepiej wybrać transport morski, lotniczy czy kolejowy?
To zależy od charakteru towaru i budżetu. Transport morski jest najtańszy, ale najwolniejszy, lotniczy – odwrotnie. Kolejowy to często złoty środek, choć ma ograniczoną dostępność. Dla małych przesyłek warto rozważyć opcje kurierskie.

Jak zabezpieczyć się przed oszustwami przy imporcie z Chin?
Kluczowe to: płatności przez Escrow lub akredytywę, inspekcje jakości przed wysyłką, weryfikacja dokumentów firmowych i prośba o referencje od innych europejskich klientów. Nigdy nie należy płacić 100% z góry bez zabezpieczeń.